
Blog
-
‘Tazkirah Makhdooman
Pirs and Gadinasheens of Daragah of Hazrat Makhdoom Nooh are different than other Gadinasheens in a way that Halai Gadinasheens have contributed a lot on literature with special reference to poetry.Makhdoom Jamil-uz-Zaman, sitting Gadinasheen is eaqually playing his part in politics and Literature. He is a minister in Sindh Government. He has set a new trend in tradion of promoting Sindhi Literature, language and history. His three books: ‘Qafia Kosh’, ‘Chronology’ and this book ‘Tazkirah Makhdooman -i-Hala’ are of research value and historical importance. ‘Kafi Kosh’ is first initiate of its own right. It is first ever book on the subject. His English book on Chronology is also a unique work.‘Tazkirah Makhdooman -i-Hala’ is his research work in which he has traced history of Makhdoom family of Hala from 1790 to 1944. This book is available in the Library of Gul Hayat Institute. (Mumtaz Pathan)علمي ۽ قلمي حوالي سان هالا جي مخدومن جون خدمتون ٻين پيرن ۽ گادي نشينن کان منفرد آھن. هالا جا مخدوم هڪ ئي وقت تي سياست ۽ علم ادب ۾ سالن کان خدمتون سرانجام ڏيندا رهيا آھن. موجوده گادينشين ۽ سنڌ سرڪار جو وزير محترم مخدوم جميل الزمان “جميل“ هڪ ڪهنه مشق شاعر ۽ پنهنجي حيثيت جو محقق آھي. هن ڪيترا ئي ڪتاب لکيا آھن جن مان ٽن ڪتابن جي وڏي علمي ۽ ادبي حيثيت آھي. مخدوم صاحب جو ڪتاب “ قافيہ ڪوش“ سنڌيءَ ۾ لغت جو پهريون ڪتاب آھي جنهن کي قافين جي بنياد تي لکيو ويو آھي. سندس انگريزيءَ ۾ لکيل واقعاتي تاريخ بہ هڪ اهم ڪتاب آھي. اهڙيءَ ريت هي ڪتاب “تذڪره مخدومان هالا“ پڻ سندس تحقيقي ذوق جو مظھر آھي.435 صفحن جي هن ڪتاب ۾ مخدوم صاحب 1790 کان وٺي 1944 تائين مخدوم نوح جي گادينشينن وغيره جي تاريخ لکي آھي. هي ڪتاب گل حيات لائبرريءَ ۾ موجود آھي.(ممتاز پٺاڻ) -
صبح جا سلام
Dr. Pathan wishes you Good Day.[ My love and respect is not subject to your age or gender, caste or creed, and color or ideology. It is sufficient for loving, acceping and respecting you that you are human-being like me. I have nothing to do with your ego, hatred and approach of discrimination. I want to see you happy with peace and progress, only. Believe and Trust that I love you. Be kind and love yourself. Because, you are love & beauty.]عشق نہ ڪيم ڏسي اکين سان توکي منهنجي هن قلب ئي ڪيو قبول,رنگ نسل ذات پات جنس عمر ۽ دين ڌرم نہ بڻايم عشق جو اصول,منهنجو اهو مقصد معمول, تہ سکيو هجين سرت سونهن سلام سان. . -
شام جو سلام
Dr.Pathan wishes you Good Evening.
[Most of us don’t want to be independent. Hence, we love to be ruled either by heart, or mind. When we make mind our master, we most of time abide by hatred and discrimination. When we recognize our Golden Heart as Queen, it accepts, respects and shares love and beauty with sincerity, trust and dedication.]
ڪو مرید من جو تہ ڪو مطلب سندو،
‘آزاد’ ھئ انسان خود ٿئي ايئن ‘بندو’،
ڪو چاھي ڪنھن کر متڀید کان سواء،
ڪو بغض حسد نفرت ساڙ پیو ڪندو،
پر پسندو نہ ڪڏھن اهو ڪٿ مندو،
جو پیار بڻجي وسندو، صبح شام پيو. -
Year wise chronology ofsindh 1843_1947
“سنڌ جا سال ناما “ Year wise chronology ofsindh 1843_1947 سنڌ جي تاريخ تي مختلف زاوين کان ڪم ڪرڻ جي ضرورت آھي. شڪايت ڪرڻ يا ڪاوڙ ڪرڻ جي ڪا ضرورت ڪانهي تہ سنڌ سان محبت جون ڳالھيون ۽ دعوائون ڪرڻ وارن جي ڪا ڪمي آهي پر اهو ضرور چئبو تہ سنجيدگي سان ۽ باريڪ بيني سان ڪم ڪرڻ وارا اٽي ۾ لوڻ برابر آھن.سنڌ جي تاريخ تي تحقيق ڪرڻ لاءَ ھڪ اڌ سرڪاري ادارو بہ آھي ۽ يونيورسٽيون بہ پنهنجي ذريعن خواھہ وسيلن سان تاريخ تي ڪڏھن ڪڏھن تحقيقي ڪم ڪرائن ٿيون ،پر کوٽ ان ڳالھہ جي آھي تہ اھي سموريون ڪوششون منظم منصوبہ بندي کان خالي آھن. بھتر ائين ٿيندو تہ سنڌ جي تاريخ تي ڪم ڪرڻ وارا ادارا ۽ يونيورسٽيون سڀ کان پھريون ھڪ جامع رٿا ٺاھن تہ ڪھڙن ڪھڙن زاوين تي ڪم ٿيڻ گھرجي ڪھڙن ڪھڙن ادارن ۽ شخصيتن جي خدمتن کي اجاگر ڪيو وڃي ۽ ڪھڙن ڪھڙن تاريخي اھميت وارن سماجي، سياسي، مذھبي ۽ ثقافتي واقعن تي ڀرپور روشني وڌي وڃي. ھاڻي اسان وٽ انهن موضوعن تي تاريخي تحقيق ٿئي ٿي جيڪي محققن کي سولا لڳن ٿا يا انهن بابت ڪجھہ مواد وٽن موجود آھي.سنڌ جي تاريخ تي انهي وقت تائين ڪو بھتر نتيجن ڏيڻ وارو تحقيقي ڪم نٿوڪري سگهجي،جيسيتائين سڀ کان اول مواد ۽ معلومات گڏ ڪجن ۽ محققن جي ان تائين رسائي ممڪن ۽ آسان بڻائي وڃي . انهي سلسلي ۾ اسان وٽ اھڙا تربيت يافتہ محقق ۽ ادارا جهڙوڪ آھن ئي ڪونہ. ادارن کي تمام وڏيون ۽ زبردست لائبريريون آھن،پر انهن کي ڪتابن جا جهنگ چئي سگهجي ٿو. ڇو تہ محقق اٽو ٻڌي وقت ڪڍي انهن لائبريرين ۾ وڃي سندرو ٻڌي مواد ۽ معلومات ڳولھين ٿا. جڏھن تہ مغربي ملڪن ۾ صورتحال انهي جي برعڪس آھي. اتي لائبريريون محققن کي سھولت ڪاري فراھم ڪن ٿيون .انڪري محقق کي مواد ۽ معلومات آساني سان ملي وڃي ٿو. مزي جي ڳالھہ اھا آھي تہ جڏھن ٻاھرين ملڪن جا ماڻھون سنڌ تي تحقيق ڪرڻ لاءِ سنڌ ۾اچن ٿا تہ اسان جا ادارا ۽ ماڻھون ڏينهن رات ھڪ ڪري انهن جو آڳو پيڇو بہ ڪن ٿا ۽ مواد ۽ معلومات حاصل ڪرڻ ۾ ھڻان وڻان مدد ڪن ٿا پر سنڌ ۾ ڪو سنڌي محقق تاريخ تي ڪم ڪري ٿو تہ ھن ويچاري کان ڪو پڇڻ وارو آھي ئي ڪو نہ.گل حيات ادارو اھي ڳالھيون ڳڻيندي مواد ۽معلومات جي ميڙي چونڊي جو ھڪ بي مثال ڪارنامو سر انجام ڏنو آھي جنهن ۾ بابا ۽ اسان ڪنهن سرڪاري يا درٻاري مالي ۽ اخلاقي مدد کانسواءِ، پر اجاين ۽ دل آزاريندڙ دشمنين ۽ مخالفتن باوجود جيڪو ڪم ڪيو آھي ان جو ٻاھرين ملڪن وارا تہ قدر ڪن ٿا ليڪن جن لاءِ ڪم ڪجي ٿو اھي اک کڻي بہ مواد ڏسڻ جي تڪليف گوارا نٿا ڪن. اسان جو مڃتا ۽ مخالفت سان ڪو واسطو ڪونهي.اسان پنهنجو ڪم ڪندا وڃئون ٿا ۽ ڪتابي صورت ۾ ڇپرائڻ جي سگھہ نہ ساريندي پنهنجي ويب سائيٽ ۽ مختلف انٽرنيٽ گروپن تي اھو ونڊيندا ۽ ورھائيندا رھون ٿا.مان“ سنڌ اڄوڪي ڏينهن تي” Sindh in history todayجي عنوان ھيٺ سنڌ جي تاريخ انگريزئ ۾ روزانو سنگت سان ورھايان ٿو جيڪا اسان جا دوست سنڌي ۾ ڪاوش اخبار جي ڪالم “ تاريخ جي دري کلي ٿي“ ۾ پڙھندا آھن اھا بابا سائين جي محنت آھي جيڪا فقط انهي ڪم تائين محدود ڪو نہ آھي.ھن کانسواءِ بابا سائين جيڪو وڏو ياد رکڻ جهڙو ڪم ڪيو آھي اھو آھي انگريزي ۾ سنڌ جا سال لکڻ.انگريزن 1843 ۾ سنڌ تي قبضو ڪيو ۽ 1947 ۾ پاڪستان ٺھيو . انهن 104 سالن ۾ ھر ھڪ سال تي بابا ڪم ڪيو آھي ۽ انھن مان فقط ٻن سالن جي معلومات ۽ مواد کي ويب سائيٽ تي اپ لوڊ ڪرايوآھي. ھاڻي ان ڳالھ مان اندازو لڳايو تہ ھر ھڪ سال ۾ لڳ ڀڳ 100 صفحن جو مودا موجود آھي ۽ 104 ڪتاب جھڙوڪ گل حيات ۾ موجود آھن.سنڌ جي تاريخ تي ڪم ڪرڻ جو فقط اهو ھڪ زاويو آھي جڏھن تہ گل حيات مختلف زاوين تي مواد گڏ ڪري ھزارن فائيلن جي صورت ۾ ان کي محفوظ ڪيو آھي جيڪو آھستي آھستي اسان ويب سايٽ www.drpathan.com تي ڏيڻ شروع ڪيو آھي.(ممتاز پٺاڻ) -
شہید ذوالفقار علی بھٹو نے مجھے خط لکھا
ڈاکٹر در محمد پٹھان
شہید ذوالفقار علی بھٹو نے مجھے خط لکھا ۔۔۔
یہ اس زمانے کی بات ہے، جب پیپلزپارٹی عوامی مقبولیت کے آسمان کو چھو رہی تھی ، اور میں بھی شہید ذوالفقار علی بھٹو کے قریب ترین مداحوں میں سے ایک تھا۔ اللہ تعالیٰ نے اس عوامی لیڈر کو یادداشت کی بڑی قوت عطا کی تھی، اور جو اس کے ساتھ پہلی مرتبہ ملا تو شہید بھٹو اس کو نام سے پکارتے تھے اور پیار کرتے تھے ۔ میں اس کے نزدیک ترین مداحو ں میں ایک تھا۔ شہید پہلی مرتبہ جیل گئے اور اس کے آزاد ہونے کے بعد میں نے اسے مبارکباد دی اور اس حوالے سے خط لکھا۔ شہید نے میرے خط کا جو جواب دیا، اس کا عکس دوستوں کے ساتھ شیئر کر رہا ہوں۔ شہید نے اپنے خط میں جو کچھ لکھا ہےوہ سیاسی پیشنگوئی کے برابر ہے اور اس میں ہمارے حالات کی تصویر نمایاں طور پر نظر آ رہی ہے۔
-
صبح جا سلام
Dr. Pathan wishes you Good Day.Dear! Differentiate between ” Universality” and “Monopoly”. You are not only for Self, or for any individual. You are integrated part of Universe and for the Universe. See the Sun, Moon, Light and Water. They are for others and not for any tribe or an individual. In such a way your talents & potentialities, vision & wisdom and beauty and love deserve and demand universal touch and colour. Get rid of ego & interests, discrimination and monopoly by you are anybody. Pave way for ” opportunities for all, love & respect for all and sources & resources for all’.]“عالمگيريت“ اٿئي جانب اصلي “آدميت“ ۽ “ماڻھپي“ سندو سچو بنياد,جي عمل ڪرين ان تي تان پوء ڪرين يا اڻ-ٻڌو ڪو نہ ڪرين فرياد,جتي هڪ هٽي قول فعل مرضئ تي ات ٿئي نہ ڪنهن جو بہ داد,پنهنجئ پرائئ غلامئ مان ٿي آزاد, تہ ماڻين مزا سرت سلام جا. -
رات جا سلام
Dr.Pathan wishes you Good Night.
[ My soul has searched and found you. Therefore, now and I am preaching & praising your beauty. My heart has started making complaint against me that why I have only one life? Whereas, to pray and please dear is a task that requires so many lives.
Dear! You have created amazing situation. Soul is not on my side and heart is hating me and demanding more and more your love.Come on Dear! Protect me from myself, from needs of my heart and desires of my soul, please.]
اکين کي هر پل سندء ئي ساجن انتظار,
دل تو بن بيحد بي صبري گهڻو بي قرار,
تنهن بره-وند جو مون سان ئي تڪرار,
منهنجي روح سندو پنهنجو قول اقرار,
آئون اڪيلو انهن اڳيان تان صفا لاچار,
لاه اچي هي آزار, سرت ۽ سونهن سان -
شام جو سلام
Dr.Pathan wishes you Good Evening.
[مفھوم : جو خود-شناس نہیں، وہ کبھی خدا-شناس, انسان شناس اور حسن و جمال-شناس نہیں ہوسکتا. وھ آپ کی سیرت و بصیرت اور عظمت اور محبت کو سمجھ نہیں سکتا. انا کا وہ غلام امن و سکون، انسانى-احترام اور خوشحالی کا دشمن ہوتا ہے. لیکن میرے دوست تم خود-شناس، ھم-شناس اور اقدار شناس ہو]جنھن ڪنهن نہ سڃاتو پرین ۽ پاڻ کي،
تنھن کي ناهي نصيب سرت ۽ سونھن،
سو ڪین ڪري امن سک سان ورونھن،
سو ڪین سمجھي تو مون ۽ سلام کي. -
Hur Movement
FROM GUL HAYAT COLLECTION:“REVISED SIND CRIMINAL TRIBES RULES 1933”. Government Publication.HUR MOVEMENT was a unique uprising of the followers of Pit Pagaras that gave terrible tough time to the British Government of India. It paved way for legislation for long time, very vital Acts were enacted with iron hands. Every Act was followed by making of Rules, as these Rules are key to open the doors for implementation of Acts. Today, I am sharing here-with title of Rules-1933 whereas, prior to this handsome number of Rules were made as per requirements of various Acts on the subject.Keeping in view the importance of Hur Tahrik in the History of Freedom Movement, my father established “PAGARA CORNER” in Gul Hayat so as the relevant material, data and information can be collected as per research requirements. We have done, what could be done with any cooperation from any side. This Document is included in our collection. It is felt that there is dire need of establishing “Pagara Research Institute” for purpose of collection & documentation of material of Historical importance, Gul Hayat will extend due cooperation in this regard. (Mumtaz Ali Pathan)حر تحريڪ هلائي ت پاڳارن پيرن جي مريدن پر اها هر وجه کان آزاديءَ جي تحريڪ جو منفرد ۽ مثالي باب آھي. حرن هن تحريڪ ۾ ايڏيون وڏيون جاني ۽ مالي قربانيون ڏنيون جن جو موجوده تاريخ ۾ مثال ن ٿو ملي. پر اها ڳاله سمجهڻ ۾ نٿي اچي ت ٻين ت ڇڏيو پر قربانين ڏيندڙ ۽ شھيد ٿيندڙ حرن جي پوئنرين ب پنهنجي لاجواب تاريخ تي منظم نموني تحقيقي ڪم لاءِ ڪو غير جانبدار ادارو جوڙاڻ ۾ گهربل هٿ ن ونڊايو آھي.بابا سائين ڊاڪٽر در محمد پٺاڻ ڪنهن گاديءَ جو ت مريد ڪونهي پر سنڌ ۽ سنڌ جي تاريخ جو مريد ضرور آھي. ان ڪري هن مناسب ڄاتو ت گل حيات ۾ “پاڳارا ڪارنر“ قائم ڪري حر تحريڪ ۽ پاڳارن جي سياسي ڪردار تي غيرجانبداريءَ سان مواد گڏ ڪجي. هن ڪارنر ۾ ايترو ت اهم مواد گڏ ڪيو ويو آھي جيڪو چڱي ڀلي اداري ۾ ن هوندو. هي ڊاڪيومينٽ ب اتان کڻي ان جو ٽائيٽل شيئر ڪجي ٿو. ڪارنر جو تعارف اسان جي ويب سائيٽ تي موجود آھي.(ممتاز علي پٺاڻ) -
صبح جا سلام
Dr. Pathan wishes you Good Day.[Dear! You are beauty and beautiful, not me. I am incomplete without you and you are not only complete, but second to none. However, my love for you is complete in all respects. Come on! See it, witness it and experience it.]اسان اڻپورا اڌورا پر توسان پيار پورو سمورو,تو بن آب اکين ۾ پر ٻري اندر ۾ جيئن پيو کورو,تن ڪارو پر من اٿم ڀورو, اچي ڏس سلام سان.