Author: admin

سنڌ جي عوامي شاعر نثار بزمي (جنهن جو اصل نالو قلندر بخش هو) 13 جون 1924ع ڌاري ڳوٺ مرزاپورتعلقي ڳڙھي ياسين ضلعي شڪارپور جنم ورتو. مرحوم نثار بزمي 1938ع ۾ تعليم کاتي ۾ استاد جي حيثيت سان ڀرتي ٿيو ۽ 1954ع ۾ تپيداري جو امتحان پاس ڪرڻ کانپوءِ تپيدار ٿيو. پر اندر ۾ جيڪو شاعر لڪو ويٺو هوس، تنهن هٿان مجبور ٿي سرڪاري نوڪري ڇڏي ڏنائين، نثار بزمي يارنهن سالن جي عمر ۾ شاعري جي شروعات ڳوٺ جي هڪ دوست ڀڳوانداس کان متاثر ٿي ڪئي، وري جو ان وقت جي سدا بهار راڳي ماسٽر چندر سان ملاقات ٿيس، جنهن ٻرنديءَ تي تيل جو ڪم ڏنو، پهريون ڀيرو سندس شاعري ان وقت جي فلمي رسالي ”فلم نيوز“ ۾ شايع ٿي، ورهاڱي وقت سندس دوست ڀڳوانداس سنڌ مان لڏي وڃي هندوستان وسايو، تڏهن هن جي جدائي ۾ پاڻ اهو ڪلام چيائين ته، ”ڀڳا ڏار، ڳيرا اڏاڻا، هليا ويا“ جيڪو تمام گهڻو مشهور ٿيو. نثار بزمي شاعري جي هر صنف تي ٽيڪا ٽپڻي ڪئي، سندس عوامي گيت گهڻو مشهور آهن. سنڌي فلم ”البيلي“ ۽ ”سنڌڙي تان صدقي“ لاءِ به گيت لکيائين، سندس ڪلام ريڊيو پاڪستان تان هاڻ به نشر ٿيندا رهن ٿا. مرحوم نثار بزمي شاعري سان گڏو گڏ ڊراما، افسانا ۽ مضمون به لکيا، سندس ٻه ڪتاب ”بيداري“ ۽ ”غريبن جي آهه“ ڇپيل آهن. عوام جي دلين تي راڄ ڪندڙ هي البيلو شاعر فالج جي حملي کانپوءِ 7 جولاءِ 2000ع ۾ اسان کان هميشه لاءِ وڇڙي ويو.

دادا سنڌي: سنڌي ٻوليءَ جي نامور اديب ۽ محقق دادا سنڌيءَ جو اصل نالو ڪريم بخش ولد محمد قاسم سومرو هو. سندس جنم 5 جولاءِ 1945ع تي ڳوٺ داد لغاري تعلقي ڏهرڪي، ضلعي گھوٽڪيءَ ۾ ٿيو.

سندس والد پوليس عملدار هو. دادا سنڌيءَ، ابتدائي تعليم پنهنجي ڳوٺ ۾ ورتي ۽ انگريزي تعليم ميرپورخاص مان حاصل ڪيائين. بي. اي سنڌ يونيورسٽيءَ مان ڪيائين. ان کان سواءِ بي. ايڊ ۽ ايم. اي (سوشيالاجي) جي ڊگري به حاصل ڪيائين.

دادا سنڌي تعليم کاتي ۾ پرائمري استاد جي حيثيت سان ملازمت شروع ڪئي ۽ بعد ۾ ترقي ڪندو، سترهين گريڊ ۾ سبجيڪٽ اسپيشلسٽ مقرر ٿيو. هو شاگردن کي نصابي سبقن سان گڏ تاريخ جون حقيقتون، حوالا ۽ سمجھاڻيون به ڏيندو هو. ملازمت مان 1994ع ۾ رٽائر ٿيو. دادا سنڌي ذاتي زندگيءَ ۾ نهايت ئي سادو، خوش مزاج، حساس دل ۽ کلمک ماڻهو هو. سندس پرورش علمي ۽ ادبي گهراڻي ۾ ٿي.

سندس ڀاءُ قادر بخش ۽ چاچي الهه بخش جي لائبرري هوندي هئي، جنهن ۾ ڪتابن جي مطالعي کان پوءِ سندس ادب ڏانهن لاڙو ٿيو. سندس پهريون مضمون روزاني ’مهراڻ‘ ۾ شايع ٿيو. کيس سنڌ جي تاريخ جي مطالعي جو شوق مشهور تاريخدان مولائي شيدائي ۽ رشيد ڀٽيءَ سان ملاقاتن کان پوءِ پيدا ٿيو.

هن پهريون تاريخي ۽ تحقيقي مضمون ون يونٽ تحريڪ دوران لکيو ۽ ان کان پوءِ ڪيترا مقالا ۽ مضمون لکيائين، جيڪي ماهوار ’نئين زندگي‘، ’پيغام‘، ٽه ماهي ’مهراڻ‘، ’نئين سوچ‘، ’اخبار تعليم‘ ۽ مختلف روزانين اخبارن ۾ لاڳيتو ڇپجندا رهيا. هن ريڊيو پاڪستان خيرپور لاءِ مختلف موقعن تي اسڪرپٽ پڻ لکيا.

سندس ڇپيل ڪتاب هن ريت آهن:
(1) ’ڏيئي ڏنڀ ڏڏن‘،
(2) ’سنڌين جي فوجي مهارت‘،
(3) ’سنڌ جون تاريخي ڪهاڻيون‘،
(4) ’1957ع جي جنگ آزادي ۽ سنڌ‘،
(5) ’سنڌ جي عالمن جا سونهري ڪارناما‘،
(6) ’اڳوڻن سنڌين جو ڏيساور سان واپار‘،
(7) ’سومرن جي دور جا سورما‘،
(8) ’تاريخي ماڻهو تاريخي ڳالهيون‘،
(9) ’مٺو محبوب ڌارين جي نظر ۾‘،
(10) ’سنڌ جا عوامي ڪردار‘ وغيره.
ان کانسواءِ سندس ڪيتريون اڻ ڇپيل تصنيفون موجود آهن.

دادا سنڌيءَ کي هڪ اديب، ليکڪ، محقق ۽ تاريخدان جي حيثيت سان مڃتا طور ڪجهه اوارڊ به مليا، جن ۾: سنڌي ادبي سنگت اوارڊ (1987ع)، سنڌالاجي اوارڊ (1987ع)، آل سنڌ ٻالڪ اوارڊ (1987ع)، آءِ. سي. آءِ ڪمپني اوارڊ (1988ع)، سنگت قلم اوارڊ (1993ع) ۽ سنڌ سڀيتا سوسائٽي اوارڊ (1993ع) شامل آهن.

سنڌ جو هي تاريخدان ۽ محقق، 11 جنوري 1998ع تي دل جي دوري پوڻ سبب وفات ڪري ويو.

#آصفجمالسومرو

[2:13 AM, 7/4/2020] Baba Dur Mohammed: Wish you happy birthday respectable Shoukat Hussain Shoro

شوڪت حسين شورو

شوڪت حسين شورو: سنڌي ٻوليءَ جي نامياري ڪهاڻيڪار شوڪت حسين شوري جو جنم 4 جولاءِ 1947ع تي ٺٽي ضلعي جي تعلقي سجاول جي ڳوٺ حاجي نور محمد شوري ۾ ٿيو.

سندس پيءُ عبدالڪريم شورو زميندار هئڻ سان گڏ ناليوارو وڪيل هو، جيڪو پوءِ جج به ٿي رهيو. هن پرائمري تعليم پنهنجي ڳوٺ مان چار درجا سنڌيءَ جا پڙهي پوءِ انگريزي پڙهڻ لاءِ سجاول جي چانڊيا هاءِ اسڪول ۾ داخلا ورتي، جتان مئٽرڪ جو امتحان پاس ڪيائين. 1966ع ڌاري سچل آرٽس ڪاليج، حيدرآباد مان بي. اي (پاس) ۽ 1968ع ۾ سنڌي شعبي، سنڌ يونيورسٽي مان ماسٽرز جي ڊگري حاصل ڪئي.

هن لکڻ جي شروعات شاگردي واري دور 1964ع ۾ ڪئي، سندس پهرين ڪهاڻي ‘اکيون روئي پيون’ جي عنوان سان 1964ع ۾ ماهوار روح رهاڻ رسالي ۾ شايع ٿي.
سندس ڪهاڻين جا چار مجموعا
(1) ‘گونگي ڌرتي ٻوڙو آڪاس’ (1981ع)،
(2) ‘اکين ۾ ٽنگيل سپنا’ (1983ع)،
(3) ‘گم ٿيل پاڇو’ (1989ع) ۽
(4) ‘رات جو رنگ’ (2011ع) ڇپجي چڪا آهن.

هي پهرين سنڌي ادبي بورڊ مان شايع ٿيندڙ ماهوار رسالي ‘گل ڦل’ جو ايڊيٽر مقرر ٿيو، بعد ۾ پاڪستان ٽيليويزن ڪراچي سينٽر تي بطور اسڪرپٽ پروڊيوسر پنهنجا فرض سرانجام ڏيندو رهيو، تنهن کان پوءِ سنڌ يونيورسٽيءَ جي اداري انسٽيٽيوٽ آف سنڌالاجي جو ڊائريڪٽر ٿيو، جتي 2006ع تائين خدمت ڪيائين.

شوڪت حسين 1984ع کان 2013ع تائين سنڌي اديبن جي وفدن سان گڏ هندستان جا دورا ڪيا آهن ۽ هتان لڏي ويل هندو سنڌي اديبن سان سندس ادبي ناتا اٿس. سندس ڪيترائي ڊراما مختلف سنڌي چئنلن تان نشر ٿي چڪا آهن. کيس خدمتن جي مڃتا طور بهترين ڪهاڻيڪار سارنگا پبليڪيشن 2001ع سميت ڪيترائي اوارڊ ۽ اعزاز قابل ذڪر آهن.

نوٽ : پاڻ هن وقت سنڌي لئنگئيج اٿارٽي جي بورڊ آف گورنرس جو ميمبر پڻ آهي.
[7:20 AM, 7/4/2020] Baba Dur Mohammed: ابڙو غلام ھالائي
ابڙو غلام ھالائي: غلام رسول ”غلام“ ولد لطف الله خان ابڙو پنھنجي والد جي نوڪريءَ دوران 4 جولاءِ 1920ع تي ننگر ٺٽي ۾ پيدا ٿيو. ”غلام“ ھالائي فائينل جو امتحان پاس ڪري 1946ع ۾ پرائمري استاد مقرر ٿيو. پاڻ ھڪ سٺي استاد سان گڏ سٺو مصور، اديب، شاعر ۽ موسيقار به ھو، کيس گھڙي وڄائڻ ۾ مھارت حاصل ھئي. استاد بيبي خان ۽ استاد منظور علي خان سان ڪيترا ڀيرا گھڙي تي سنگت ڪرڻ جو شرف حاصل ڪيائين. پاڻ ھڪ بهترين ڊراما نويس پڻ ھو ۽ ڪيترائي پنھنجا ڊراما اسٽيج تي پيش ڪيائين. ”غلام“ صاحب شعر و سخن جي ھر صنف تي طبع آزمائي ڪئي آھي. ”بزم رفيق“ ۽ ”بزم طالب الموليٰ“ سان خاص طور وابستگي ھيس ۽ ”الخالق ادبي اداري“ جو پڻ بنياد رکيائين. رٽائرڊ ٿيڻ بعد ”سنڌ گرئجوئيٽس ائسوسيئيشن“ ھالا جي زير اھتمام ”روشن تارا“ اسڪول جو آخري عمر تائين ائڊمنسٽريٽر ٿي رھيو. 27 آگسٽ 1984ع تي انتقال ڪيائين ۽ ھالا ۾ پنھنجي اباڻي قبرستان ۾ دفن ٿيو.

انسائيڪلوپيڊيا سنڌيانا جي ٿورن سان