Author: admin

  • Dr. Dur Muhammad Pathan

    Dr. Dur Muhammad Pathan

     

    ****Stars of Sindh****

     

    Dr. Dur Muhammad Pathan

     

    Dr. Dur Muhammad Pathan  is famous writer, historian and Sindhi Intellectual, born on 25 – 05 – 1945. (Khair Muhammad Arija) Taluka Dokri, District Larkano, Sindh, Pakistan got early education from Larkana and passed PhD from university of Sindh. Gul Hayat Institute was established by him in the month of August 1990 in the small town of Sindh Khair Muhammad Arija, Taulka Dokri and District Larkana. Institutes main focus is on Reasearch, Academic and Social Welfare.     

     

    Experience:

    I.Lecturer                               (13.11.1973 to 28.05.1985)

    II. Assistant Professor             (29.05.85 to 30.06.1991)

    III. Deputy Director, Institute of Sindhology (09.05.1985 to 10.05.1990)

    IV.Acting Director- Incharge, of Sindhology (01.10.1985 to 4.11.1985)

    V. Hon. Advisor, Pakistan Study Centre, Jamshoro. 1989

    VI. Principal Government Science College Dokri (Nov: 1991 to Apr: 1995)

    VII.  Associate Professor of Sindhi, in Govt. Science College Dokri & Govt.

                Degree College Larkano (01.07.1991 to 13.08.2001)

    VIII. District Officer Education (Colleges), Larkano, (14.08.2001 to 28.03.2003).

    IX.  Professor in Grade 20 & Principal of the Government Degree College Sukkur (01.03.2003 

    X. Director Literacy & Non Formal Basic Education Sindh (2004)

    XI. Principal Government Degree College Larkana till retirement (24-05-05)

     

    Membership:

    Member Board of Governors Cadet College Larkano

    Member, B.LS.E, Larkano (1998 – 1999).

    Member, Board of Studies Shah Latif University, Khairpur. Member, B.O.G of Sindhi Adabi Board, Jmashoro (1989 to 1991). Member, Academic council of the B.LS.E, Larkano.

    Paper Setter for Inter, B.A, M.A (Sindhi Subject) for various Universities & Boards.

    Examiner for M.Phil & Ph.D in various subjects for various Universities.

    Approved Ph.D Guide in Sindhi

    (University of Sindh & Shah Latif University, Khairpur).

    Approved Ph.D GUIDE in Pakistan Studies

    (University of Sindh & Shah Latif University, Khairpur). Approved Ph.D GUIDEin Education’

    (University of Sindh).

    Approved Ph.D GUIDE in Sindhology (University of Sindh)

    Approved Ph.D GUIDE in History & Culture (Pakistan Study Centre, Jamshoro).

    Approve Ph.D GUIDE in Pakistan Studies (Shah Abdul Latif University, Khairpur).

    Approved M..Phil GUIDE in Pakistan Studies (Quid-I-Azam University, Islamabad).

     

    RESEARCH

    Guided / Produced:

    CONTRIBUTION:

    I. Feroza Sammo. M.Phil in Sindhi, (Sindh University).

    II. Dr. Bashir Ahmed “Shad”. Ph.D in Sindhi (Sindh University).

    III. Mr. Imdad Hussain, M.Phil, in Pakistan Studies (Quid-I-Azam University Islamabad).

    IV. Dr. Imdad Hussain Sahito Ph.D in Pakistan Studies, (Shah Latif University)

    V. At present working as Ph.D GUIDE for handsome number of researchers in various subjects.

    VI. Introduced and worked on a unique project of “PRESERVATION OF HISTORY, CULTURE & LITERATURE OF SINDH” at the Institute Of Sindhology.

    V11. Helped in establishing Museum in Sindh Madressah-Tul-Islam, Karachi.

    VIII. Established Educational ‘Museum of District Larkano in D.O.E Colleges), Office

     

     

  • Shri Gangaram Samrat

    Shri Gangaram Samrat

     

     

     

     

    Back Title page of my book that was published in India. Shri Gangaram Samrat wrote about me and my work. (Dr.Pathan)

     
  • جو کیو مطالعو مون

    جو کیو مطالعو مون

    Title page of my book that was printed and published in India more than 20 years ago. Thanks to Dr. Roshan of India for sharing with me.(Dr.Pathan)

     

     

  • بند اکين ۾ ڪجھ يادون ڪجھ سپنا

    بند اکين ۾ ڪجھ يادون ڪجھ سپنا

    گل حيات ۾ موجود ڪتاب ” بند اکين ۾ ڪجھ يادون ڪجھ سپنا“ ھي ڪتاب طارق اشرف جي ڪھاڻين جو مجموعو آھي.(1992ٖ 1999) باريڪ بيني سان لکيل افسانا ھجن يا تيز تکا سياسي ۽ادبي مضمون،انٽرويو ۽ اڌ ملاقاتون ھجن يا جيل جا مشاھدا ھر تحرير جو جدا،نرالو ۽ وڻندڙ رنگ طارق جي قلم ۽شخصيت جي انفراديت جو مظھر آھي.طارق واحد اديب ۽ صحافي آھي جنهن سنڌي ادب ۾ جيئري شخصيتن تي نمبر ڪڍي ڄڻ سنڌي ادب کي ورسايو آھي.طارق کي ادب ۾ جتي عزت ۽ مڃتا ملي آھي اُتي ڪيترائي ڏک ۽ ناانصافيون بہ سندس پلئہ پيا آھن.پر ٻاھران ڪنهن کي اھڙي لکا ئي نہ پوڻ ڏيندو.ڪو بہ فن چاھي ادب ھجي يا آرٽ ساز ھجي يا سُرُ اھو منجمد ٿي رھڻ بدران سدائين وڌندو رھي ٿو.طارق ھڪ اديب آھي وقت سان گڏ سندس ادبي پورھيو بہ نکرندو رھيو آھي.چوندا آھن تہ ڪھاڻيون ڪردارن ۽ معاشري مان جنم وٺن ٿيون طارق اھي  ڪردار پاڻ مان کڻندو آھي.ڇو جو ھن پاڻ بہ ڏکن،ناڪامين،اڪيلائپ ۽ ڏکن سان منهن ڏنو آھي.طارق جون ڪھاڻيون زندگيءَ جون ڪھاڻيون آھن.زندگي جي ڏکن ۽ دردن کي سمجھڻ ۽ سمجھائڻ واريون ڪھاڻيون آھن.پوءِ اھا تحرير احساسن جي شدت مان لکيل ھجي يا طنزيہ انداز ۾ کيس ان لکڻي جي سونهن برقرار جو ڏانءُ آھي.ھونءَ تہ طارق اشرف ايڊيٽوريل ذريعي پنهنجا قومي فرض پورا ٿو ڪري.پر پر روپ ٻھروپ، منهم ڪارو ، غنڊا ۽ ڦرلٽ جھڙين ڪھاڻين ۾ بہ اھو فرض سٺي نموني نڀايو آھي.قومي حقن لاءِ نوجوانن جي جدوجهد جي پس منظر ۾ لکيل ڪھاڻي منهن ڪارو ڀرپور تاثر ڇڏي ٿي.سندس خوبصورت ٻولي ۾ لکيل ڪيترين ئي ڪھاڻين ۾ مرڪزي خيال جي رپيٽيشن جي باوجود بہ پڙھندڙن جي دلچسپي قائم رھي ٿي.

    (ممتاز پٺاڻ)

     

     

  • شھيد راڻي بينظير ڀٽو

    شھيد راڻي بينظير ڀٽو

    گل حيات ۾ موجود ڪتاب ” شھيد راڻي بينظير ڀٽو “ ھن ڪتاب جو سھيڙيندڙ ذوالفقار ھاليپوٽو آھي.(2008). محترمہ بينظير ڀٽو دنيا جي مقبول ترين جمهوريت پسند اڳواڻ ھئي ھوءَ غريب عوام سان محبت ڪندڙ ليڊر ھئي.محترمہ جي شھادت نہ رڳو پاڪستان،عوام ۽ جمهوريت پسند قوتن کي زبردست نقصان پھچايو آھي پر ان شھادت سان اھو پورو مانڊاڻ ڊھي پيو آھي.سندس شھادت سان ھر ھنڌ وڏو خال پيدا ٿيو آھي.ھن ڪتاب ۾ مختلف ڏاھن، سياسي اڳواڻن ۽ ڪالم نويسن جا مضمون،ڪالم ۽ خاڪا شامل ڪيا ويا آھن.تاريخ گواھ آھي تہ انسانيت ۽ آدرش سان پيار ڪرڻ وارا ڪنڊن تي ھلڻ کي اعزاز سمجهندا آھن.چي گويرا کي ٻيھر ڪيوبا ۾ دفنائڻ واري موقعي تي فيڊل ڪاسترو چيو ھو تہ ھو ڇو ٿا سمجهن تہ کيس ماري ڇڏڻ سان ھو ھڪ ويڙھاڪ جي وجود کي ختم ڪري ڇڏيندا.اھا حقيقت آھي تہ اھڙا موت انسانن کي امر بڻائي ڇڏيندا آھن.محترمہ جي شھادت حقيقت ۾ ھن جي روحاني طور تي ھڪ نئين زندگي جي سفر جي علامت بڻجي وئي آھي.خوبصورت چھري،سوچ ۽ لھجي واري بينظير بگھڙن جي ديس ۾ حوصلي،ھمٿ۽ بھادري جو مثال قائم ڪري وئي آھي.ھوءَ ھڪ مثبت انداز فڪر رکندڙ ليڊر ھئي.بينظير ڀٽو جمھوريت،عوام ۽ ملڪ لاءِ پنهنجي جان جو نذرانو ڏئي تمام وڏو مثال قائم ڪيو آھي.گلاب جي گل کي پسند ڪندڙ بينظير خود بہ گل وانگر مھڪندڙ ۽ خوشبو ڏيندڙ ھئي.ھوءَ دنيا جي تاريخ جي ڄاڻ رکڻ سان گڏوگڏ ملڪي تاريخ کان بہ مڪمل واقف ھئي.ھوءَ ڪيڏي نہ بھادر ھئي جو پيءُ ۽ ڀائرن جا لاش ھٿن سان دفنايا ھوءَ ملير جي مارئي ۽ ڀٽي جي پنڪي ھڪ عظيم ليڊر، فرمانبردار ڌيءُ،ڀيڻ ۽ عظيم ماءُ بہ ھئي.

     

    (ممتاز پٺاڻ)

  • سنڌ جي تاريخ جا وکريل ورق

    سنڌ جي تاريخ جا وکريل ورق

    گل حيات ۾ موجود ڪتاب ” سنڌ جي تاريخ جا وکريل ورق“ 1994.سنڌ جي نالي واري اسڪالر،محقق،۽ تاريخدان سائين ڊاڪٽر ميمڻ عبدالمجيد سنڌي جا اھي مختلف مقالا آھن جيڪي ھن ڪيترن ئي موضوعن تي وقت بوقت پئي لکيا آھن.ھونئن بہ سنڌ جي تاريخ تي گھٽ لکيو ويو آھي.سنڌ جي تاريخ تي ڪيترائي اونداھا تھ چڙھيل آھن،جنهن ڪري قديم تاريخ سلسلي وار ملڻ محال ٿي پئي آھي.ان ھوندي بہ آثار ۽ اُھڃاڻ سنڌ جي اعلىا تھذيب ۽ تمدن جي ساک ڀرين ٿا.موھن جو دڙو سنڌ جي قديم تھذيب ۽ تمدن جو عظيم اھڃاڻ آھي.جنهن مان ثابت ٿئي ٿو تہ آرين جي اچڻ کان اڳ،اڄ کان پنج ھزار سال پھريان سنڌ ھڪ خوشحال ۽ مھذب ملڪ ھو.موھن جي دڙي مان ثابت ٿئي ٿو تہ قديم زماني ۾ سر زمين سنڌ نھايت سر سبز ۽ شاداب ھئي ائين بہ ٿي سگھي ٿو تہ موھن جي دڙي وارو شھر سرزمين  سنڌ جو مرڪز ۽ گاديءَ وارو ھنڌ ھجي.

    (ممتاز پٺاڻ)

     

     

     

  • خواب خوشبو ڇوڪري

    خواب خوشبو ڇوڪري

    گل حيات ۾ موجود ماھتاب محبوب جو لکيل ناول” خواب خوشبو ڇوڪري “( 2010) ھڪ تخليقي ذھن مان اھا اميد رکڻ تہ ھو ڪنهن ادبي صنف جي کوٽ پوري لاءِ زوريءَ ڪھاڻيون ويھي  گھڙي يا جبري ذھني پورھيو ڪري ناول گيري کي اچي لڳي تہ اھو نہ اديب سان انصاف ٿيندو نہ ئي ڪنهن ادبي صنف سان.سموري واويلا جي باوجود ڪھاڻي بہ ٺوڪجي وڃڻ بدران لکجي پئي،شاعري ۾ بہ جي برڪت آھي تہ ادب جي گھڻ گھرن کي اعتراض ڪرڻ بدران ان جي زرخيزي تي سوچڻ گھرجي تہ اُھي ڪھڙا سبب آھن جنهنڪري اسان جي قوم ايڏي رنگين مزاج ۽ نفيس خيالن جي مالڪ نڻجي پئي آھي جو ھر ٻيو ماڻھون شاعر ٿيڻ ٿو چاھي.آغا سليم ھن ناول بابت لکي ٿو تہ سچ پچ تنهنجي ھن  ناول جو  آخري باب پڙھي اندر ۾ درد جو تاج محل اڏجي ويو،ھميشہ جھڙي سھڻي ۽ مٺڙي ٻولي ۽ پنهنجي طبيعت واري سچائي ۽ بي ساختگي.انساني رشتن جي منجهيل ۽ ڳتيل پٽ ڌاڳن تي ھڪڙو ڀرپور ناول آھي.

    (ممتاز پٺاڻ)

     

     

     

     

  • AWAMI AWAZ, 17th October,2017


    ڊاڪٽر در محمد پٺاڻ


    هي سياسي وايو منڊل، پر ناهي تو لاءِ دنگل
    ڏٺو وائٺو ملڪ 2018ع وارين چونڊن طرف پيو وڃي، ملڪي ۽ بين الاقوامي مفاداتي سياست جي تناظر ۾ چونڊن کان اڳ ٻي ڪا صورتحال به جُڙي سگهي ٿي، في الحال صورتحال سسياسي دنگل جو ڏيک ٿي ڏئي، پر اهو دنگل نه عوام لاءِ آهي ۽ نه وري عوام جو آهي. طويل عرصي کان اقتدار جا گهنگهرو پائي پاڻ نچڻ به ان عوام کي نچائيندڙ ۽ سياست کي بزنس طور ڪم آڻيندڙ ماڻهن جو ئي ملاکڙو آهي.

    هن وقت پوئلڳن جو وڏو انگ پاڻ سان رکندڙ ٽي پارٽيون سياسي ميدان ۾ جهڙوڪ هارپو ڪن ٿيون ۽ پوکي راهي ڪن ٿيون، پنهنجي پوک کي ڀاڻ ۽ پاڻي ڏين ٿيون ته جيئن فصل سٺو ٿئي ۽ اهو هو اليڪشن ۾ کڻي، ڪاسي مان خرار ڪري اقتدار جي ڪرسي وٺي يا خريد ڪري سگهن. ظاهري طور هر ڪو پنهنجي لاءِ مستقبل ظاهري سياسي رستو هموار ڪرڻ ۾ لڳو پيو آهي. پر باطني طور اڃا ٻيو ڪجهه پيو ٿئي، جنهن جو مستقبل جي سياست تي گهرو اثر پوندو پر ان جا ملڪي جاگرافي ۽ ٻين شعبن تي به ڇنڊا پوڻ جو خدشو محسوس ڪري سگهجي ٿو.

    سياست جي ٽه مورتي: پيپلزپارٽي، مسلم ليگ (ن)۽ پاڪستان تحريڪ، انصاف جيڪي سياسي پيچ ۽ داءَ هلائي رهي آهي. اهي ملڪي سياسي تاريخ ۾ انوکا به آهن ۽ انهن لاءِ سياسي ماحول به مختلف آهن، اهي ٽئي پارٽيون هڪ ٻئي کي اهڙي نموني سان ڪاٽا ڪرڻ ۾ مگهن ٿي ويون آهن، جن مان عام ماڻهوءَ ۽ اقتدار جي اڻ ڄاتل شوقينن کي اهو تاثر ملي ٿو ته کوڙي کي ئي گهمرو آهي. جت پنهون جا ڀائر آهن، هر ڪنهن پارٽيءَ جهڙوڪ عوام سان ويساهه گهاتي ڪري پنهنجا ڀريا مٽ ڀرڻ جو نه ٽٽڻ وارو رڪارڊ قائم ڪري رکيو آهي. پيپلزپارٽي ۽ مسلم ليگ (ن) لاءِ اهو تاثر ڏنو ٿو وڃي ۽ تحريڪ انصاف کي ڪنهن اڻ ڏٺي طاقت جي اشارن تي نچڻ جون ڳالهيون ڪيون وڃن ٿيون. جيئن جيئن ۽ جيترو اهو لُڙ وڌندو،ڪانون کي ان ۾ ئي مزو ايندو، حالانڪ اهي ٽئي پارٽيون انهيءَ خدشي کي محسوس به ڪن ٿيون ” پر اڻندو اها، جيڪا ڪوريءَ جي من ۾“ حسرتون، خواهشون ۽ ضرورتون ته هر ڪنهن پارٽي جون آهن، ليڪن سانڊي جيان رنگ بدلائيندڙ سياست جو ڪهڙو رنگ دائمي بڻجي ٿو؟ اهو ڪنهن به پارٽيءَ يا ان جي قيامت جي هٿ وس ڪونهي، ايتري قدر جو چونڊن جي شفافيت ۽ مستند هجڻ به هنن جي اختيار کان ٻاهر هوندو.

    شهيد راڻي بينظير ڀٽو جڏهن پنهنجي ڀاءُ جي شهادت کانپوءِ، بلڪه جڏهن سندس شهيد ڀاءُ جو خون به ڪو نه سڪو هو ۽ هن کي اقتدار تان هٽايو ويو هئو ته سندس خواهش تي منهنجي ساڻس ملاقات ٿي، انهي ملاقات بابت اخبارن ۾ ۽ پنهنجي لکڻين ذريعي ان جا تفصيل رڪارڊ تي آڻي چڪو آهيان، شهيد راڻي جي خواهش هئي ته مان ساڻس کلي طرح ۽ ڪنهن رک رکاءُ کان سواءِ ڳالهايان، ان ڪري هن ڪيترا سوال ڪيا، پر هڪ سوال جي جواب جيءَ جهنجهوڙي وڌو، پڇيائن ته” اسان عوام جي خمدت ڪئي، ، ماڻهن جي دلين تي راڄ ڪيو، پر ماڻهو ايترا بي حس ڇو آهن، جو منهنجو بابو شهيد ڪيو ويو ته دلين جون ڌرتيون ڪو نه ڌڏيون، منهنجا ٻه ڳڀرو ڀاءُ شهيد ڪيا ويا ته عوام جي اکين جا آسمان ڪو نه رنا، مون کي اقتدار تان هٽايو ويو ته به سانت ۽ چپ چپات!ايئن ڇو آهي؟ ايتري بي حسي ۽ خاموشي ڇو آهي؟

    مون کيس چيو ته ” جان ۽ عزت جي پناهه ملي ته جواب ڏيان“ چيائين” جيڪو چوڻو اٿئي، وات ڦاڙي چئي ڏئي، مون کي ٻڌڻ وارا ڪن ۽ سمجهڻ وارو دماغ آهي“ مون چيو ته ” مادام !اسان جي معاشري ۾ ڪنهن مائي جو مڙس مري ويندو آهي، يا عورت کي طلاق ڏيندو آهي ته مائٽ سندس ٻئي هنڌ شادي ڪرائيندا آهن ۽ عورت خاموشيءَ سان ان کي قبول ڪندي آهي“ شهيد راڻيءَ چيو ته ” ٻڌان پئي ڳالهاءِ“ مون ڳلهائڻ شروع ڪيو” اسان جي معاشري ۾ عورت کي گهر ۽ ور چونڊڻ جو اختيار ڪونهي ۽ عوام کي پنهنجيءَ مرضي خوشيءَ سان ڪنهنکي اقتدار ۾ آڻڻ جو حق ڪونهي” مون محسوس ڪيو ته شهيد راڻي ڪنهن وڏي سچ يا احمقاڻي ڳالهه ٻڌڻ لاءِ سنجيده ٿي وئي ۽ مون ڳالهائڻ شروع ڪيو“.

    اسان وٽ اقتدار جي ڪرسي ٺيڪي تي ملندي آهي، چونڊن جو نالو هوندو آهي،ليڪن مامرو اقتدار ٺيڪي تي ڏيندڙن ۽ وٺڻ وارن جي وچ جو هوندو آهي“ شهيد راڻيءَ معنيٰ خيز انداز سان مون ڏي ڏٺو ۽ مون موقعي جو فائدو وٺندي چيو” ميڊم منهنجي نظر ۾ سچ اهو آهي ۽ ايئن ٿيندو آهي، ان ڪري ته تو جيڪا اليڪشن هارائي ۽ نوازشريف جو بيان رڪارڊ تي آهي ته اسان کي ايتري توقع ڪا نه هئي، جهڙوڪ فرشتن اسان کي اچي ووٽ ڏنا آهن“ مون چيو: ” ميڊم ! چونڊون برابر ٿينديون آهن، پر انهن جي نتيجن جي چوري هن ئي ملڪ ۾ ٿيڻ ممڪن هوندي آهي، ميڊم! اوهان ئي ٻڌايو ته هڪ هڪ اڌ چونڊن کان سواءِ باقي چونڊن ۾ ڌانڌلين ٿيڻ جون ڳالهيون ٿيون“ شهيد راڻي مون کي غور سان ڏسندي رهي ۽ مون ڳالهائڻ بند نه ڪيو، ليڪن جاري رکيو:

    ميڊم !ٺيڪيداري نظام ۾ ڪيترين چونڊن ۾ اسان تي حڪمران ٿاڦيا ويا، اسان کي اهي ماڻهو نه ڏنا ويا جن کي اسان چونڊيو هئو، پوءِ منهنجي دل جڏهن نه ٿي مڃي ته حڪمران اسان جا چونڊيل ۽ اسان مان آهن ته انهن مان ڪو آيو يا ويو ته ان سان اسان جو ڇا؟ مائي جو مڙس مري ويندو ته دل سان يا زماني طور ڪجهه ڏينهن روئي چپ ٿي ويندي، ڇو ته کيس خبر آهي ته هن کي وري ڪو نه ڪو ٻيو مڙس ڏنو ويندو. تنهن ڪري ماڻهو ڪنهن اڳواڻ کي اقتدار مان هٽائڻ تي رڻ ڇو ٻارن؟ باقي اوهان جي خاندان جي شهيدن تي ماڻهن پاڻ به ساڙيو ۽ رت به رنو

    آئون اڄ به پنهنجي انهيءَ احمقاڻي راءِ تان هٿ کڻڻ لاءِ تيار ڪونهان، ان ڪري هن چوڻ ۾ ڪو به ڊپ يا شڪ ڪو نه ٿو ڪريان، ڀلي اقتدار جي جنگ وڙهندڙ ٽن پارٽين جي اها ٽه مورتي چونڊن لاءِ پوک پوکي، ڀاڻ ۽ پاڻي ڏئي، پر ٻج هنن جو پوکيل نه هوندو، فصل اهو ئي ٿيندو جيڪو ٻج ڇٽيو ويندو ۽ فصل اهو لڻندو ۽ اوترو ئي لڻندو، جيڪي ملڪي ۽ بين الاقوامي حالتن جو وڏيرو چاهيندو، ٽه مورتيءَ جي ڪوشش ملڪي ۽ بين الاقوامي مفادن جي مارڪيٽ ۾ بارگيننگ وارو مرحلو آهي، جيڪو جيترو واڪ ڏيندو ۽ ٽينڊر ۾ وڌيڪ رعايتون آڇيندو، ڪرسيءَ جو فيصلو ان مطابق ٿيندو، هونئن نه ته انهن مان هر ڪو ڄاڻي ٿو ته مينڊيٽ چوري به ٿي سگهي ٿو يا ان تي ڌاڙو به لڳي سگهي ٿو.

    حالتون هن وقت ٽه واٽي تي بيٺيون آهن، راهداري ۽ ايپڪ تي زور ڏيڻ ڪري لڳي ٿو ته مسلم ليگ (ن) مان نوازشريف جو خاندان ٻاهر ٿي وڃي، جيڪڏهن تحريڪ انصاف ۽ پيپلزپارٽي هڪ ٻئي جي ڳچي پڪڙن ٿيون ته ان کي جواز بنائي ڪو ٻيو ڪرسيءَ تي ويهي، هنن کي اقتدار جي حصول واري جنگبندي ڪرائي سگهي ٿو، ٽيون رستو اهو آهي ته چونڊن ذريعي مطلق اڪثريت بدران هر ڪا پارٽي واضح طور تي حڪومت نه ٺاهڻ جيتريون سيٽون کڻي ايوانن ۾ اچي.

    هن وقت اقتداري پارٽيءَ جو مفاد ۽ ضد ان ۾ آهي ته فاٽا کي به ملڪ سان ملائي راهداريءَ کي باقي خطرن کان بچائي سگهجي. دنيا جي وڏي طاقت راهداري تي اجاراداري ٽوڙڻ لاءِ کليءَ طرح ميدان ۾ اقتدار ۾ ويٺل پارٽيءَ تي دٻاءُ وجهي رهي آهي ته وقتي حڪومت ۽ وڏي طاقت وارو مامرو ملڪ تي ڪي ڏکيا ڏينهن به آڻي سگهي ٿو، صورتحال گلن جي سيج وارو ڏيک نه ٿي ڏئي، داخلي طور تي اقتدار ۾ اچڻ لاءِ خاندانن جي وچ ۾ ويڙهاند آهي ۽ خارجي طور تي راهداري ۽ اقتصادي مفادن جي موضوع تي جهيڙو آهي، پر ان کان وڌيڪ خطرناڪ ڳالهه هيءَ ۽ آهي ته عوام جي اڪثريت سياست کان غير جانبدار ٿيندي پئي وڃي، جڏهن ته سڀاڻي جيڪو ڪجهه ٿيندو، ان لاءِ ڀوڳڻو عوام کي ئي پوندو، ان ڪري حالتن ۽ عوام جي بي رخيءَ کي ڏسي چئي سگهجي ٿو ته هي سياسي وايو منڊل ڪڏهن به ڪنهن به صورت ۾ عوام جو دنگل ۽ عوام لاءِ دنگل ڪو نهي، باهه ٻري ٿي ۽ ان ۾ عوام ئي ڪاٺين وانگر ٻاريو ويندو، ڪاش! عوام سبز باغن جي شوق ۽ فريب ۾ تقسيم نه ٿئي ۽ پنهنجي راءِ پنهنجي مفادن جي روشنيءَ ۾ جوڙِي وٺي.

    AWAMI AWAZ, 17th October,2017

     

     

  • ويا جي ھنگلورِ

    ويا جي ھنگلورِ

     

    گل حيات ۾ موجود ڪتاب ” ويا جي ھنگلورِ “شيخ اياز شاعرن اديبن ۽ دانشورن جي نظر ۾.ھن ڪتاب جو سھيڙيندڙ ستار آھي. ڌرتي،قوم ۽ ٻوليءَ کي جيارڻ ۽ زندھ رکڻ ۾ جيترو ھٿ ڪنهن سياستدان جو ھوندو آھي ان کان ڪيئي ڀيرا وڌيڪ شاعر،اديب ۽ دانشور جو ھوندو آھي.ادب جي تاريخ ۽ دنيا جي تاريخ ۾ اھڙا ڪيترائي مثال ملندا جن ۾ اديبن ۽ شاعرن دنيا جي عوام جون قسمتون بدلائي ڇڏيون آھن.شيخ اياز ھن موجوده دوُر ۾ ادب جي افق تي ڪھڙي ستاري جي جاءِ ماڻي ٿو،۽ شيخ اياز عالمي ادب ۾ ڪيتري جاءِ والاري ٿو اھا پروڙ اوھان کي ھن تي لکيل ھند سنڌ جي مڃيل اديبن،دانشورن ۽ شاعرن جي لکڻين مان پئجي سگھي ٿي.شيخ اياز ھن ڌرتيءَ جو وڏو شاعر ھئڻ ناتي اسان جي ادب ۾ سڀ کان وڌيڪ بحث ھيٺ آيل،سڀ کان وڌيڪ اختلافي ڪردار رھيو آھي.ھن تي سنڌي ٻولي ۾ گھڻو ڪجھ لکيو ويو آھي.سندس زندگي ۾ لاھا چاڙھا نظر اچن ٿا.ھو پنهنجي فني ۽ ذاتي حيثيت سان ھڪ رنگين طبع رند ۽ آزاد مشرب شخص آھي.سندس شاعري حسين ۽ جميل لفظن،خيالن ۽ محاورن جي جامع آھي سندس زبان رنگين،اسلوب شيرين آھي.اياز جي شاعريءَ اھو بہ واضح ڪيو آھي تہ فن ۽ اسلوب،ھئت ۽ موادسڀ ثانوي درجو رکن ٿا.ھو سنڌ جي جديد شاعريءَ جو پھريون شاعر آھي.جو فني حيثيت سان ھئيت جي زوليده ۽ پيچيده اندازن ۽ معيارن کان آزاد ٿي شاعري ڪري چڪو آھي.ڊاڪٽر الھداد ٻوھئي جو خيال آھي تہ شاھ لطيف تاريخ جوڙي ۽ شيخ اياز اُن تاريخ جو عظيم ڪردار رھيو.اياز جو شعر وطن جي تسليمي،وطن جي بچاءَ ۽ وطن جي آبرو جو شعر آھي.اياز جڏھن پنهنجن ادبي دوستن جي وچ ۾ ويھي پنهنجو نڪور شعر ٻڌائيندو ھو تہ سموري ماحول تي ڄڻ ڪوئي سحر طاري ٿي ويندو ھو.شيخ اياز جي شاعري موضوع جي اعتبار کان عام ماڻھوءَ جي جذبن جي ترجمان آھي.

     

    (ممتاز پٺاڻ)

  • بابر نامو

    بابر نامو

    گل حيات ۾ موجود ڪتاب ” بابر نامو “ (شھنشاھ بابر جي آتم ڪھاڻيءَ جو سنڌي ترجمو) ھن ڪتاب جو سنڌيڪار ايڇ.آءِ.سدارنگاڻي آھي (2006) ھندستان ۾ بابر بادشاھ کي ڀلا ڪير نہ سڃاڻي؟ ھُو ھڪ سرويچ سپاھي،سياڻو اڳواڻ،تيز فھم سياستدان،اديب ۽ سھڻو شاعر ھو.مگر تاريخ ۾ آيل اھڙين وصفن مان ھن جي شخصيت جو اندازو لڳائڻ کان بھتر ٿيندو تہ سندس ئي پنهنجي باري ۾ لکيل احوال پڙھي کيس مختلف پھلوئن کان جاچي ھن جون خوبيون ۽ خاميون ويچاري پنهنجو پاڻ ھڪ آزاد رايو جوڙجي.ڪن عالمن بابر نامي کي آغسطس ۽ رُوس جي confessions تہ ڪن وري گبن ۽ نيوٽن Memoirs وارو درجو ڏنو آھي ڪيئن بہ ھجي پر انهيءَ کان انڪار ڪري نہ سگھبو تہ بابر نامي کي وڏي تاريخي ۽ ادبي اھميت آھي.ھو عالم بہ ھو ان جي ھڪ اھا بہ ثابتي آھي تہ ھجري سن 910 ۾ جڏھن اڃا ڇويهن سالن جو ھو تہ ھن بابر لپي ٺاھي جنهن ۾ قرآن شريف بہ آندائين،شاعرن ۽ اديبن جي تصنيفن،تحرير تي تنقيد ۽ رايا بہ ھن جي علمي ۽ ادبي لياقتن جو ثبوت آھن.بابر جي زندگي جو ڪافي حصو جنگين ۽ دربدريءَ ۾ گذريو خبر نہ آھي تہ ھن بابر نامو ڪيئن لکيو.

     

    (ممتاز پٺاڻ)